Mijn eigen reis in de Oost-Aziatische geneeskunde is een lang verhaal. Om het kort te maken, het begon al vroeg in mijn leven Door mijn vader kreeg ik al in mijn prille jeugd (7-8 jaar oud) interesse voor Chinese cultuur en filosofie. Medio 80er jaren ben ik begonnen met de studie acupunctuur en daarmee kreeg ik meer interesse in de Oost-Aziatische filosofie en cultuur.
Ik dook in de Interne Cultivatie. Dit zijn meditatie technieken uit de Taoïstische traditie. Maar als je verder kijkt kan je ook meditatie technieken uit andere tradities als interne cultivatie benoemen. Ik heb zowel Boeddhistische als Taoïstische meditatie technieken gestudeerd. In de jaren tachtig ben ik dus acupunctuur en kruidengeneeskunde gaan studeren. Eerst TCM en later verschillende Japanse stijlen, zoals o.a. Toyohari.
Ik vond de TCM te eenzijdig, ik wist dat de Chinese geneeskunde breder was dan wat in de TCM tekstboeken stond, dat bracht me uiteindelijk ook tot de Japanse acupunctuur wat in ieder geval een andere benadering was en mogelijk iets dichter bij de klassieke traditie stond. In de Japanse acupunctuur was er ook meer aandacht voor palpatie. Toen ik met Engaging Vitality in aanraking kwam gingen mijn ogen verder open en werd ik me meer bewust wat palpatie kan betekenen. Het leerde me ook om voorbij de protocollen te gaan.
Hoe is Engaging Vitality ontwikkeld?
Het begon met een dialoog tussen Dan Bensky en Charles Chace, beide pionierende therapeuten van TEAM (Traditional East-Asian Medicine)*, maar ook beide ervaren osteopaten. Ze herkenden een overlap in veronderstellingen, zoals het zelf herstellend vermogen van het lichaam. Ze realiseerden zich dat palpatie technieken vanuit de osteopathie een welkome aanvulling zouden kunnen zijn voor de uitoefening van TEAM. Later voegde Marguerite Dinkins zich als ontwikkelaar ook bij Engaging Vitality. Zij doceerde in het laatste decennium deze kennis en technieken in de US, Europa en in Australië. In Europa is nu een heel team van geoefende docenten waar ik deel van uit maak.
Ik heb enorm veel geluk gehad om twaalf jaar geleden met deze materie kennis te hebben gemaakt. Charles Chace is absoluut een grote inspiratiebron voor mij geweest. Ik vond in Charles een medereiziger, we deelden veel gemeenschappelijke interesses zoals Boeddhisme, Taoïstische Interne Alchemie, het onderzoeken van de geest en veel meer. Daarnaast was Charles een zeer inspirerend leraar die heel mooi al deze aspecten kon vertolken en klinische relevantie kon geven. Helaas hebben we Charles voortijdig verloren, maar we hebben gelukkig nog de geweldige bronnen zoals Dan en Marguerite.
Alle palpatietechnieken kostte mij tijd en moeite om het onder de knie te krijgen, maar nu geef ik samen met mijn collega’s in Europa les in deze materie. We doceren de kennis en technieken met regelmaat in Duitsland, Nederland en Spanje en mogelijk binnenkort ook in Zwitserland.
TEAM studeren en oefenen is naar mijn mening een levenslange reis, je verveelt je nooit.
*Note: We gebruiken liever de term TEAM, Traditional East Asian Medicine , in plaats van termen als TCM of Chinese Geneeskunde, omdat het het hele gebied van Oost-Aziatische Geneeskunde bestrijkt. (TCM is een aspect van de Chinese geneeskunde in een bepaalde periode ontwikkeld , jaren 50/60 van de vorige eeuw, we moeten bewust zijn dat het een heel diverse traditie is)
What’s in the name?
De grondleggers voor Engaging Vitality, zijn Dan Bensky en Charles Chace.
Het is een palpatie gerichte benadering voor de Oost Aziatische geneeswijze. Het is het contact aangaan met de Qi, de vloeistoffen en de structuren/weefsels van het lichaam van de client.
Engaging Vitality dient niet zo zeer te worden gezien als een stijl, maar meer als een uitbreiding van palpatie handvaten voor de therapeut. Het kan gemakkelijk toegepast worden met wat de therapeut al kent en kan in iedere stijl worden toegevoegd. Het faciliteert het gebruik van de al aanwezige kennis. Het is ook geen protocol. Daar waar mogelijk andere stijlen veelal een protocol faciliteren, geeft Engaging Vitality de therapeut handvatten, om juist los van protocollen te gaan onderzoeken waar de restrictie of blokkade zit en de punten te vinden die het lichaam van de client aangeeft. Het nodigt de therapeut uit om de Qi van het lichaam van de client te volgen. Voelen wat deze nodig heeft op dat moment om ‘Tong’ (open/connectie) te kunnen worden, zodat het zelf herstellend vermogen kan gaan werken.
Palpatie is op zich niet iets nieuws binnen de Oost Aziatische geneeswijze, we weten van oude teksten dat palpatie een vitale rol heeft gespeeld in de ontwikkelingstijd van de Chinese Geneeskunde. In de vertalingen van Elisabeth Hsu*, staat o.a. dat er ‘hands-on-phycicians’ waren. Ze palpeerden ten eerste uitvoerig de vier ledematen, ten tweede de mai en ten derde de buik. De aspecten van het menselijk bestaan die hen interesseerden in deze respectievelijke lichaamsdelen waren: “pijn” (tong), “impulsen” (qi) en de “stevigheid en plasticiteit” (jian cui) van vlees en ingewanden.”
(*Elisabeth Hsu – Tactility and the Body in Early Chinese Medicine 2005, Science in Context – Oxford)
Het is duidelijk dat palpatie in die tijd een cruciale rol speelde in de diagnostiek en het was ook meer dan alleen de pols voelen. Door sociale en morele redenen verdween de palpatie na verloop van tijd naar de achtergrond, terwijl sommige vormen van palpatie, zoals de pols, cruciaal bleven. In andere Oost-Aziatische landen, zoals Japan, zien we een ontwikkeling van sommige vormen van palpatie zoals de Hara-diagnose (eerste indicaties voor abdominale diagnose kunnen worden herleid tot de Nan Jing).
Maar over het algemeen zien we weinig palpatie technieken in onze huidige Chinese geneeskunde. Daarnaast hebben we door verschillende ontwikkelingen in de vorige eeuw ook de interesse in de anatomie van het lichaam verloren in de Chinese geneeskunde. We hebben allemaal geleerd dat Chinese geneeskunde geïnteresseerd is in processen en beduidend minder in fysieke structuren. Maar dit is een misvatting. Elke terugblik op de geschiedenis zal aantonen dat de Chinezen geïnteresseerd waren in anatomie.
De laatste jaren is er meer aandacht voor palpatie. Er is belangstelling gewekt voor Japanse stijlen van acupunctuur en kruidengeneeskunde die gebruik maken van palpatie, zoals het voelen van de Hara en meridianen bijvoorbeeld. Daarnaast hebben artsen zoals Wang Ju-Yi in China, zich ingezet om palpatie terug te brengen naar het middelpunt van de geneeskunde.
Engaging Vitality is een manier van benadering waarin palpatie centraal staat.
Wat kenmerkt deze manier van werken?
Om contact met de Qi van de client te kunnen maken is het belangrijk dat je eerst zelf in een soort neutrale staat moet zijn.
We hoeven geen geweldige mediteerders te zijn, maar het zou helpen als we ons in een staat van stilte en open bewustzijn bevinden. Je moet oplettend zijn om al deze subtiele veranderingen te kunnen voelen. Alles wat we voelen is een fysieke reactie, ze worden vaak uitgedrukt in de vorm van verschillende getijden. Er is niets esoterisch aan, maar je hebt wel een bepaalde staat van stilte en openheid nodig om deze subtiele dynamiek te kunnen waarnemen.
We moeten voorkomen dat we verwachtingen en projecties hebben, laat je gewoon verrassen door wat het lichaam van de client je verteld.
Het betekent dat je veel directe diagnostische informatie verzamelt. Natuurlijk gebruik je al je zintuigen en maak je een gedegen vragenlijst. Maar veel dingen zijn niet altijd even duidelijk en soms zelfs tegenstrijdig. Het is allemaal erg belangrijk toevoegende informatie die je krijgt door het lichaam direct te kunnen voelen; zijn qi-dynamiek, wat de qi en de vloeistoffen aan het doen zijn, in welke staat ze zijn. Net als bij de pols kan je voelen of de Qi van het lichaam drijvend of zinkend; sterk of zwak; opgewonden of kalm; ruw of fijn is.
Daarnaast kunnen we het Yang ritme voelen, dit is het ritme wat in de osteopathie het Cranial Rythmic Impulse heet.
Ook kun je de status van de meridianen voelen. Of ze open of dicht zijn (tong 通of bu tong不通) , iets wat van kardinaal belang is als je met meridianen werkt. Daarnaast zijn er tal van palpatie technieken die hieronder aan het eind vermeld zijn.
Deze informatie maakt veel duidelijk, zelfs dingen die de patiënt in eerste instantie niet verteld.
Dit is voor mij persoonlijk een reden om eerst de patiënt te voelen en daarna de vragen te stellen, het voorkomt tunnelvisie.
Naast het verkrijgen van veel diagnostische informatie geeft het je ook feedback tijdens de behandeling. Dus in plaats van een black box te zijn, zal het lichaam van de client je tijdens de behandeling informeren hoe hij of zij reageert. We kunnen voelen hoe de qi en vloeistoffen reageren. Het zal ons vertellen of we door kunnen gaan of het verloop van onze behandeling moeten veranderen. Daarnaast kan het je ook vertellen wanneer de behandeling mag stoppen. Dit voorkomt overbehandeling. Bij de ene client moeten de naalden langer blijven staan dan bij een andere. Overbehandeling komt waarschijnlijk vaker voor dan we veronderstellen, controle tijdens de behandeling wordt niet door iedereen gedaan. Om echter het meeste uit een behandeling te halen, is op tijd stoppen met behandelen en niet meer prikken dan nodig is, erg belangrijk.
Men leert echt te anticiperen op wat er bij de client gebeurd, wat doet de Qi-dynamiek? Hoe reageren de vloeistoffen?
Bij acupunctuur is het een soort dans met de qi, je geeft input, het lichaam geeft een reactie, en daar reageer je weer op enzovoort.
Dit wordt al duidelijk uitgedrukt in de Ling Shu, “de superieure arts let op de qi-dynamiek”.
Acupunctuur is niet alleen het prikken van naalden op vooropgezette punten bij een client, maar is een communicatie met de qi.
Als men zich bewust is van en kan anticiperen op alle subtiele veranderingen in de qi-dynamiek en de vloeistoffen, kunnen we veel succesvoller zijn in onze kliniek.
En aanraking op zichzelf kan een helende eigenschap zijn. Zeker in onze huidige wereld waarin artsen de patiënt nauwelijks in de ogen kijken, wordt het zelf genezende mechanisme al in gang gezet door met respect en zorg aangeraakt te worden.
Het is belangrijk om te kijken waar een restrictie zich bevindt, een restrictie ergens in het lichaam kan een verstorend effect hebben op andere structuren in het lichaam. Door goed te kunnen voelen kan je deze restricties makkelijker vinden. De oorzaken van problemen zitten vaak heel ergens anders dan waar het probleem zich manifesteert. Dit heeft ook mijn eigen inzichten in het praktiseren danig veranderd.
Een voorbeeld uit mijn praktijk is bijvoorbeeld een klacht als rugpijn, vanuit TCM zou ik dat eerder met een protocol behandeld hebben, misschien blaas punten, distaal en lokaal, maar nu kijk ik veel meer waar de restrictie vandaan komt. Bij rugklachten is dat voor een significant deel uit de buikholte bijvoorbeeld. Dus een restrictie ergens rond de galblaas of de colon kan rugpijn veroorzaken.
Er wordt wel eens gevraagd: Moet je alle palpatie technieken leren van Engaging Vitality om effectief te zijn?
Nee, het staat open voor studenten hoe diep ze willen gaan. Je kunt een paar technieken leren, en dit zal je klinische praktijk zeker verrijken. Aan de andere kant biedt het een mooie reis voor diegenen die hun ervaring en vaardigheden willen verdiepen. Als je je realiseert dat je protocol gestuurde behandelingen kunt overstijgen en direct kunt communiceren met de qi van onze patiënten, kan het heel motiverend zijn om steeds dieper in deze prachtige benadering te duiken.
En verder Engaging Vitality is in eerste instantie ontwikkeld voor acupunctuur, maar kan voor elke therapie in TEAM worden ingezet. De diagnostische informatie is ook van grote waarde voor herbalisten. Het kan je zoveel dingen vertellen, zoals de toestand van vloeistoffen en bloed bijvoorbeeld. Soms kan het moeilijk zijn om tekenen van bloedstase te zien, hoewel er bloedstase is. Maar palpatie geeft je een idee.
EV pretendeert geen stijl te zijn. Eerder een mooi onderdeel van de totale gereedschapskist, waaruit iedere acupuncturist en herbalist kan putten om de behandeling optimaal te laten zijn.
Iedere behandeling draait om het open zijn van de therapeut, zodat qi opgemerkt kan worden van de hulpvrager en zonder pretenties door de therapeut ontvangen kan worden. Vanuit deze open staat kan de therapeut met de qi van de client werken met de gereedschapsstukken van EV om de qi weer in de juiste richting te laten vloeien.
Ben je geïnteresseerd geworden kijk dan op de website van https://www.qing-bai.nl/ voor meer informatie of op https://www.engagingvitality.com/
Enkele van de technieken die aangeleerd worden bij de cursus zijn:
- Shape of Qi, een manier om direct de algemene toestand van Qi te voelen
- Qi-signal assessment, een manier om de Yang qi in te schatten en actieve punten te vinden
- Global listening en Local listening, een manier om restricties in het lichaam te vinden
- Channel Listening, een methode om de status van de meridianen te voelen
- Yang Rhythm, de manifestatie van Yang qi te beoordelen en indicaties voor restricties in het lichaam te vinden
- Yin Rhythm, de manifestatie van de vloeistoffen (in de breedste zin) te beoordelen
- Shape of the needle, een manier van effectieve naaldtechniek
- Visceral Listening, een methode om de toestand van de Zang en Fu te voelen
- Cranial Listening, een techniek om de schedelholte te voelen
- De Extra Meridianen voelen, verschillende benaderingen om de Ba Mai te voelen
- De Mid-Space voelen, een manier om de meest centrale as in het lichaam te voelen
- Ignition, het faciliteren van een optimale behandeling
(Met ignition bedoel ik een grote verandering die plaats kan vinden , maar dat is niet iets wat je kan controleren, op zijn hoogst kan je de optimale condities creëren en als het lichaam eraan toe is kan zo’n ignition plaats vinden)
We bieden een breed scala aan palpatie tools. Sommige zijn afgeleid van Osteopathie, sommige zijn ontwikkeld door Dan of Charles en andere bestaan al in TEAM maar zijn gewijzigd.